W odpowiedzi na globalne wyzwania związane z wylesianiem i degradacją lasów, Unia Europejska przyjęła Rozporządzenie dotyczące wylesiania i degradacji lasów, znane jako EUDR (European Union Deforestation Regulation). Dokument ten, który wszedł w życie w 2023 roku, ma na celu zapobieganie wylesianiu i degradacji lasów w wyniku działalności gospodarczej, zwłaszcza w kontekście łańcuchów dostaw towarów, takich jak soja, palmy olejowe, kawa czy kakao. Celem EUDR jest zmniejszenie negatywnego wpływu konsumpcji europejskiej na lasy na całym świecie, poprzez wprowadzenie obowiązków dla firm działających na rynku UE.

Co to jest EUDR?

EUDR, czyli Rozporządzenie UE w sprawie wylesiania i degradacji lasów, jest częścią szerokiej inicjatywy mającej na celu ochronę środowiska i przeciwdziałanie zmianom klimatycznym. Zostało uchwalone w 2022 roku i weszło w życie w 2023 roku. Rozporządzenie ma na celu zmniejszenie wylesiania i degradacji lasów poprzez ograniczenie importu produktów, które przyczyniają się do tych procesów. Zgodnie z jego zapisami, firmy działające w Unii Europejskiej muszą udowodnić, że produkty, które wprowadzają na rynek, nie są związane z wylesianiem ani degradacją lasów.

Jakie produkty są objęte EUDR?

EUDR obejmuje szereg towarów, które w dużej mierze przyczyniają się do wylesiania i degradacji lasów. Są to:

• Soja – szczególnie używana w przemyśle paszowym i żywnościowym.
• Palma olejowa – wykorzystywana w produkcji żywności, kosmetyków oraz biopaliw.
• Kakao – używane głównie w produkcji czekolady.
• Kawa – jeden z najpopularniejszych napojów na świecie.
• Drewno i produkty drewniane – w tym papier, meble czy materiały budowlane.
• Herbata – podobnie jak kawa, popularny surowiec rolny, którego produkcja może prowadzić do wycinania lasów.
• Kautczuk naturalny – stosowany w produkcji opon, odzieży i innych produktów przemysłowych.

Te surowce i ich pochodne muszą spełniać wymogi określone w rozporządzeniu, czyli nie mogą pochodzić z terenów, na których doszło do wylesiania lub degradacji lasów po 2020 roku.

Jakie obowiązki mają firmy działające w UE?

Firmy, które działają na rynku Unii Europejskiej i wprowadzają na niego produkty objęte EUDR, mają szereg obowiązków. Najważniejsze z nich to:

1. Wykazanie zgodności z regulacjami: Firmy muszą przedstawić dokumentację potwierdzającą, że ich towary pochodzą z obszarów, gdzie nie doszło do wylesiania ani degradacji lasów. Wymaga to uzyskania dowodów na łańcuch dostaw i pozyskanie potwierdzenia od dostawców o braku związku z nielegalnym wylesianiem.
2. Ustalenie geolokalizacji: Firmy muszą dostarczyć informacje o pochodzeniu towarów, w tym dane geolokalizacyjne dotyczące miejsca ich produkcji. Takie informacje pozwalają na łatwiejsze monitorowanie i weryfikację, czy surowce pochodzą z obszarów objętych ochroną.
3. Nadzór nad łańcuchem dostaw: Firmy są odpowiedzialne za monitorowanie całego łańcucha dostaw swoich produktów, co obejmuje także dostawców, którzy znajdują się na dalszych etapach produkcji surowca. Ma to na celu zapewnienie, że wszyscy uczestnicy łańcucha dostaw przestrzegają przepisów dotyczących wylesiania.
4. Współpraca z organami nadzoru: Firmy będą musiały współpracować z organami nadzoru w celu zapewnienia przestrzegania przepisów EUDR. Należy spodziewać się kontroli i audytów przeprowadzanych przez władze UE oraz krajowe organy regulacyjne, które będą weryfikować zgodność z przepisami.

Kary za naruszenie przepisów EUDR

Rozporządzenie EUDR przewiduje kary dla firm, które nie spełnią wymogów dotyczących dokumentacji i przejrzystości łańcuchów dostaw. Sankcje mogą obejmować:

• Grzywny – w przypadku niewłaściwego udokumentowania pochodzenia produktów lub braku zgodności z przepisami, firmy mogą zostać ukarane grzywnami.
• Zakaz wprowadzania towarów na rynek UE – w przypadku poważnych naruszeń, towary mogą zostać wycofane z rynku Unii Europejskiej, co może poważnie wpłynąć na działalność przedsiębiorstwa.
• Utrata reputacji – obok sankcji finansowych, przedsiębiorstwa, które naruszają przepisy, mogą liczyć się z utratą reputacji na rynku, co w dzisiejszych czasach ma niebagatelne znaczenie.

Cele EUDR i jego wpływ na środowisko

Głównym celem EUDR jest zredukowanie wylesiania i degradacji lasów, które mają ogromny wpływ na zmiany klimatyczne oraz bioróżnorodność. Wylesianie jest odpowiedzialne za około 10% globalnych emisji gazów cieplarnianych, dlatego ograniczenie tych praktyk ma kluczowe znaczenie w walce z globalnym ociepleniem.

Dzięki EUDR Unia Europejska stara się nie tylko przeciwdziałać wylesianiu, ale także promować odpowiedzialne zarządzanie zasobami naturalnymi. Oczekuje się, że rozporządzenie przyczyni się do poprawy standardów ochrony lasów na całym świecie, zwłaszcza w krajach rozwijających się, które są głównymi producentami towarów objętych regulacjami.

Rozporządzenie EUDR to przełomowy krok w stronę ochrony środowiska i walki z wylesianiem na poziomie globalnym. Firmy działające na rynku UE muszą dostosować swoje łańcuchy dostaw, aby spełniały nowe wymogi dotyczące pozyskiwania surowców. EUDR ma na celu promowanie zrównoważonego rozwoju oraz ograniczenie negatywnego wpływu działalności gospodarczej na lasy, co stanowi istotny element europejskiej polityki klimatycznej. Zgodność z nowymi przepisami będzie miała kluczowe znaczenie dla przedsiębiorstw, które chcą uniknąć sankcji i utrzymać reputację na rynku.